Tenugui, niet zomaar een katoenen doek uit Japan

Tenugui, niet zomaar een katoenen doek uit Japan

Een tenugui lijkt zo op het eerste gezicht een simpele, rechthoekige katoenen doek, maar het is veel meer dan dat. 

Het is zo’n typisch alledaags, handgemaakt, Japans object waar je, als je eenmaal weet wat het is, niet meer zonder kunt. Dit handige stuk stof, altijd met prachtige Japanse patronen erop, kent namelijk heel veel toepassingen. Want de naam komt je misschien onbekend voor, er is een grote kans dat je hem eerder hebt gezien als je zelfs maar een vage interesse hebt in Japans design. Hoogste tijd om iets meer te vertellen over de geschiedenis en het gebruik van dit kleine Japanse wonder.


tenugui kitagawa utamaro
Print van Kitagawa Utamaro (ca.1753-1806)

DE GESCHIEDENIS VAN DE TENUGUI

De tenugui zoals we hem nu kennen ontstond in de Heian-periode (794-1185), Japanse aristocraten gebruikten de doeken voor verschillende rituele doeleinden. In die tijd was textiel en vooral katoen, kostbaar en moeilijk te verkrijgen.

Heel veel eeuwen later, in de Edo periode 1603-1868, bloeide de katoenteelt in Japan op en daarmee ook de productie van katoenen kimono. Van de restanten die overbleven werden de prachtig gekleurde tenugui gemaakt die we nu nog kennen. Door verbeterde technieken kwamen er meer stoffen op de markt en daalde de prijzen. Een voordeel voor de tenugui, die nu meer en meer in beeld kwam als bijvoorbeeld hoofddoek, beurs, verpakking, riem en decoratie. Hij was zeer geliefd bij de fahionista’s uit die tijd. Er vonden zelfs ontwerpwedstrijden plaats!

Daarnaast vervulde de tenugui een praktische rol in het dagelijks leven van ambachtslieden en artiesten. Zo gebruikten kabuki-acteurs en sumoworstelaars de tenugui als zweetband, en werd het gedragen door ambachtslieden als een bescherming tegen vuil.

Op deze woodblock print van Hiroshige hangen katoenen lappen te drogen. Hij bekijkt Edo, de oude naam voor Tokyo, vanaf Konya-cho de wijk in de stad waar professionele verf ateliers gevestigd waren. Hier hangen prachtige doeken te wapperen in de wind, die wachten om later als tenugui gebruikt te worden. Als hoofdband om precies te zijn, gedragen tijdens het herfst festival.




HOE GEBRUIK JE DE TENUGUI NU

De lage prijs van katoen zorgde er vervolgens voor dat ze in gebruik kwamen om jezelf, of de afwas te drogen. Ze waren zelfs standaard voorhanden in Japanse badhuizen.

Omdat ze zo sterk zijn en reuze handig, kom je ze nog regelmatig tegen in het moderne dagelijkse leven van Japan. Veel mensen hebben er een in hun tas, als handdoek of zakdoek, maar je kunt er nog véél meer mee!

1. Cadeaus inpakken
Het inpakken van cadeaus met een doek kennen we natuurlijk al van de furoshiki, maar een tenugui is ook een mooie manier om een cadeau te geven. Dit is net zo goed een perfect alternatief voor cadeaupapier; milieuvriendelijk, uniek en handgemaakt in Japan.

Tenugui Japanse katoenen doek Momiji

2. Hang ze aan de muur.
Tenugui zijn zo mooi, met hun kleurrijke typisch Japanse patronen dat je ze ook aan de muur kunt hangen. Daarvoor kun je ze inlijsten, maar je zou ook deze handige muurhanger kunnen gebruiken! Dat is nog eens een originele wanddecoratie, je kunt zelfs meegaan met de seizoenen en te doeken afwisselen!

Tenugui Japanse katoenen doek Fuji Chidori Asobi

3. Voor fashionista's
De tenugui is ook een fashion item, want je kunt hem om je nek binden of om je hoofd dragen! In Japan dragen werkmannen en -vrouwen een tenugui om hun hoofd gebonden, tegen zon en stof. Maar niet alleen werklui lopen met een tenugui om hun hoofd geknoopt, want kijk hier: drie tips om er een stijlvolle hoofdband van te maken!




En je shopt dit geweldige Japanse fenomeen gewoon bij Roppongi, klik hier voor de hele collectie.